DLACZEGO STRÓJ INSTRUMENTU ULEGA ZMIANIE?

 

Struny pianin i fortepianów zmieniają tonację głównie z poniższych powodów:

• Wysokość dźwięku - spadnie, jeżeli instrument nie jest regularnie strojony.

• Stałość środowiska – otoczenie w jakim się znajduje instrument jest jednym z głównych determinantem potrzeby ponownego strojenia. Można tu zwrócić uwagę przede wszystkim na: zmienną wilgotność otoczenia i wahania temperatury. Oba te czynniki powinny być uśrednione do tzw. stałych warunków pokojowych. Względna wilgotność powietrza w pomieszczeniu, w którym stoi instrument powinna utrzymywana być w przedziale min 40% max 65%. Podkreślę, że jest to bardzo ważny współczynnik i nie kontrolowanie go doprowadza do wielu naprawdę drogich w naprawach usterek. Temperatura powietrza powinna kształtować się w przedziale 18-30 stopni Celsjusza. Na częstsze strojenie pianin i fortepianów ogromny wpływ mają także takie czynnik jak:

 

a) nadmierne ogrzewanie pokojowe, lub zbyt bliska odległość (poniżej 1,5m) bezpośredniego źródła ciepła do instrumentu,

b) ogrzewanie podłogowe,

c) bezpośrednio padające na instrument promienie słoneczne lub

d) częste wietrzenie, a co się z tym wiąże częstych i nagłych amplitud temperatury np. zimą, nadmiernej wilgoci, chłodu etc.

 

Niekontrolowane, ww czynniki mogą stanowić niekorzystne otoczenie dla jakości stroju instrumentu. Dzieje się tak, ponieważ elementy składowe konstrukcji pianin i fortepianów wykonane są w zdecydowanej większości z drewna i stali, a materiały te bardzo podatne są na zmiany swojej objętości i kształtów pod wpływem zmian atmosferycznych i wilgoci. Jednym z najbardziej czułych elementów konstrukcji w instrumencie jest płytą rezonansowa, to akustyczne „serce” pianina. Wykonana jest ona z najwyższe jakości drewna sosnowego, które zarazem jest bardzo delikatne. Dzięki płycie rezonansowej, podobnie jak dzięki membranie głośników sprzętów audio do naszych uszu dochodzi niezwykły dźwięk. Płyta rezonansowa pomimo zabezpieczeń lakierowych reaguje, podobnie jak barometr na zmiany klimatu. Wraz ze wzrostem względnej wilgotności powietrza, płyta zwiększa swoje rozmiary, uwypukla się i naciąga struny do wyższego stroju. Podczas suchych pór część rezonansowa prostuje się, zmniejszając napięcie strun – strojenie fortepianów, czy pianin ulega obniżeniu. Poziom o jaki obniża się strój pianina w okresach suchych zwykle przewyższa stopień o jaki ulega podniesieniu w okresach wilgotnych, dlatego strój instrumentu zasadniczo obniża się sam, niezależnie czy gramy na instrumencie czy nie. W pianinach/fortepianach przesuszonych, osłabiona suchością drewna płyta rezonansowa często pęka, obniżając swoją jakość i zdolność wydobywania dźwięków.

 

 •  Materiały - gatunek materiałów, z których wykonany jest instrument oraz jakość produkcji są kolejnymi czynnikami składowymi mającymi wpływ na stabilność stroju instrumentu. Do głównych z nich należy zaliczyć materiał źródłowy: strojnicy, kołków stroikowych oraz jakość stali użytej do produkcji strun. Ważnym jest zrozumieć, że wielu producentów instrumentów w zależności od ceny instrumentu dobiera stosownie i proporcjonalnie jakość komponentów składowych do budowy ww elementów, dlatego w doborze instrumentów dominuje zasada: jeżeli szukasz pianina/ fortepianu, zawsze kupuj instrument z jak najwyższej półki, jest to gwarancją trwałości, jakości dźwięku i zastosowanej technologii, co bezpośrednio przekłada się na żywotność, jakość dźwięku, i długość użytkowania, estetykę oraz minimalizuje koszty eksploatacji instrumentu.

 

 

 

•  Częstość i sposób użytkowania – każdy instrument użytkowany często np. profesjonalnie lub podczas intensywnej nauki będzie częściej się rozstrajał.

 

•  Intonacja jako proces składowy strojenia, znacząco wpływa na jakość brzmienia – a więc strój instrumentu. Zależy on w szczególności od twardości filcowych młoteczków oraz ich moderacji [nakłuwania] oraz eliminacji fałszywych tonów, falowań dźwięków i zbędnych alikwotów. Nieharmonijnym dźwiękom można zaradzić dzięki umiejętnemu udźwięcznieniu młoteczków, by nadać im miękkości i równość barwy.