INSTUMENTY NOWE
W procesie produkcyjnym instrumentów przygotowując je do użycia, strój nowych pianin i fortepianów podnosi się wielokrotnie i stopniowo. W fabrykach instrumentów aby nadać im oczekiwany poziom częstotliwości wg a1- 440Hz instrumenty strojone są nawet dziesięć razy w różnych ostępach czasu. Pomimo tego faktu osiągnięty poziom częstotliwości jest i tak dość niestabilny szczególnie przez pierwszy rok użytkowania po zakupie. Dzieje się tak dlatego, że elementy stalowe, żeliwne i drewniane układają się wzajemnie, osadzając się, uzyskując tzw równowagę i stabilizację. Stroiciele określają tu terminu, że instrument przyzwyczaja się do swojego użytkownika i otoczenia, w którym się znajduje. Nieużywane nowe struny oraz konstrukcja obudowy przyzwyczaja się do nadanych napięć, sposobu użytkowania i warunków otoczenia.
Drewniane elementy konstrukcyjne z czasem przestają wewnętrznie prężyć „pracować” i odkształcać się co związane jest z procesem sezonowania drewna. W tym właśnie okresie wskazane jest aby szczególnie pilnować właściwego poziomu stroju pianina / fortepianu, by napięcie strun i struktura instrumentu osiągnęły poziom stabilności na poziomie kamertonu (większość producentów pianin radzi przeprowadzenia 2 - 3 strojeń w pierwszym roku użytkowania instrumentu i przynajmniej 2 strojeń podczas roku w kolejnych latach).
INSTUMENTY UŻYWANE
Jeśli instrument nie był strojony przez dłuższy okres czasu, jego strój prawdopodobnie opadł od zalecanego poziomu wg a1-440 Hz. Znaczy to, że każda z jego około 260 strun (w przypadku pianina) musi znacznie zwiększyć swoje napięcie, w skali całego instrumentu przekłada się to na ogromne zwiększenie napięcia sumarycznego (nawet o kilkaset kg). Zjawisko to dodatkowo należy odnieść do samego procesu strojenia, który polega na tym, że naciąganie jednej struny o znaczną różnicę wysokości tonu, obciąża miejscowo płytę rezonansową co wpływ słyszalnie na zmianę stroju strun sąsiednich.
W takim przypadku nie można jednorazowo, skutecznie i dokładnie podnieść ogólnej średniej stroju o kilka Hz i precyzyjnie nastroić całego instrumentu. Jeśli uprzednio zastał on zaniedbany należy stroić go min. dwukrotnie. Podobnie jest gdy tonacja instrumentu jest zawyżona w stosunku o zaleceń producenta. Obniżenie tonacji i zmniejszanie napięcia strun również powinno wykonywane być stopniowo. Dopiero po poprawnym wykonaniu takiego procesu wyrównującego ogólną średnią poziomu strun, można poddać instrument dokładanemu strojeniu wykończeniowemu. Innymi słowy, prawidłowe nastrojenie pianina lub fortepianu jest możliwe jedynie wtedy, gdy wszystkie jego struny mają poziom napięcia zbliżony do przewidzianego w standardzie producenckim. Duże odchylenia od normy uniemożliwiają dokładne i trwałe strojenie instrumentu podczas jednej wizyty specjalisty.
Struny pianin i fortepianów zmieniają tonację głównie z poniższych powodów:
• Wysokość dźwięku - spadnie, jeżeli instrument nie jest regularnie strojony.
• Stałość środowiska – otoczenie w jakim się znajduje instrument jest jednym z głównych determinantem potrzeby ponownego strojenia. Można tu zwrócić uwagę przede wszystkim na: wilgotność otoczenia i wahania temperatury. Oba te współczynniki powinny być uśrednione do tzw.
Aby zadecydować o konieczności strojenia instrumentu należy rozważyć następujące kwestie:
a) jak dawno pianino/ fortepian nie był strojony? Jeżeli ponad 2 lata, to mechanizm takiego pianina/ fortepianu wymaga już na pewno drobnej korekty, a strój podniesienia do wyznaczonego normą 440 Hz. Dłuższe przetrzymywanie instrumentu bez bieżącej korekty doprowadzi jedynie na znacznego powiększenia kosztów naprawy,
b) czy poszczególne dźwięki brzmią rozstrojone? Efekt taki charakteryzuje się lekkim chorusem...